De-dollarization နှင့်အတူ… - MyanmarNationalPost

.com/img/a/

News Agency

Breaking

  
demo-image

De-dollarization နှင့်အတူ…

039


တင်ဇာ(IR)

De-dollarization ဆိုသည်မှာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး၊ ငွေကြေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုတို့တွင် ဒေါ်လာအစား အခြားသောငွေကြေးစနစ်များကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးခြင်းဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းဖြစ်စဉ်တွင် နိုင်ငံသုံးငွေကြေး၊ ပြည်တွင်းငွေပေးချေမှုနှင့် အရန်ငွေကြေးစနစ်တို့ကို ပြောင်းလဲပြင်ဆင်ကျင့်သုံးခြင်းတို့ ပါဝင်နေပါသည်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာသည် ယေဘုယျအားဖြင့် နိုင်ငံတကာ အရန်ငွေကြေးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေးအတွက်လည်းကောင်း နှစ်ပေါင်း ၈၀ နီးပါးခန့် အရေးပါသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးအဖြစ် စုဆောင်းခြင်းသည် ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ၇၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၅၈ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ကျဆင်းလာကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ နိုင်ငံအများစုက အခြားသောငွေကြေးကို ပြောင်းလဲသုံးစွဲရန်ကြိုးပမ်းနေကြသော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလ၏ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်ရေး စုစုပေါင်းတွင် ဒေါ်လာတစ်ခုတည်းက ၈၈ ရာခိုင်နှုန်း အထိ လွှမ်းမိုးလျက်ရှိနေကြောင်း တွေ့နေရသေးပါသည်။


စိုးရိမ်မှုများမှသည် De-dollarization ဆီသို့

နိုင်ငံအများစုသည် ဒေါ်လာအပေါ်မှီခိုမှု လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းလာကြသည်ကို တွေ့ရပြီး ယင်းမှာ အကြောင်းအရင်းမျိုးစုံအပေါ် အခြေခံလျက်ရှိနေပါသည်။ ကနဦးအချက်မှာ နိုင်ငံတကာအရေးအရာများတွင် အမေရိကန်၏ ပြုမူလှုပ်ရှားမှုများအပေါ် စိတ်မသက်မသာဖြစ်လာခြင်း အထူးသဖြင့် စီးပွားရေး ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့သော အခြေအနေများကြောင့်ဖြစ်သည်။ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခတွင် ရုရှား၏ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေများကို ထုတ်မရအောင် ပိတ်ထားခြင်း၊ နိုင်ငံတကာငွေပေးချေစနစ် SWIFT အတွင်းမှ ရုရှားဘဏ်များကို ထုတ်ပယ်ခြင်းစသော ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများသည် ဒေါ်လာအရန်ငွေများစွာ စုဆောင်းထားသည့်နိုင်ငံများ အထူးသဖြင့် တောင်ကမ္ဘာခြမ်းမှ ထွန်းသစ်စစီးပွားရေးအင်အားစုများကို အချက်ပေးသကဲ့သို့ ဖြစ်လာပါသည်။

ဒုတိယအကြောင်းအချက်မှာမူ အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးကျင့်စဉ်အချို့ကြောင့် ဒေါ်လာတန်ဖိုးသည် စိတ်ချရသော အနေအထားမရှိသည့်အတွက် နိုင်ငံအတော်များများက စိုးရိမ်မှုမြင့်မားလာကြခြင်း ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်၏ ပြည်တွင်းကြွေးမြီမှာ ၃၂ ထရီလီယံဒေါ်လာနီးပါးရှိကာ ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ၄၄ ထရီလီယံအထိ ရောက်ရှိနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စီးပွားရေးအင်အားစု အမေရိကန်အနေဖြင့် ၎င်း၏ ကြွေးမြီများကို မဆပ်နိုင်လျှင် ၎င်း၏ နိုင်ငံသားများကိုသာမက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ငွေကြေးစျေးကွက်များအပေါ် အကြီးအကျယ် သက်ရောက်မှုရှိလာမည်ဖြစ်သည့်အတွက် အားလုံးက စိုးရိမ်ကြီးစွာ စောင့်ကြည့်နေရပါသည်။

တတိယအချက်မှာမူ ပြည်တွင်းငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်က မကြာသေးမီကာလအတွင်း အတိုးနှုန်း အဆမတန်မြင့်မားလာခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ဗဟိုဘဏ်များကလည်း ၎င်းတို့၏ ငွေကြေးတန်ဖိုးများ မကျဆင်းစေရန်နှင့် အရင်းအနှီးများ ယိုစိမ့်မသွားစေရန် အတိုးနှုန်းများ လိုက်တက်ကြရသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ဗဟိုဘဏ်က အတိုးနှုန်းများ မြင့်တက်သည့်အခါ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့် စားသုံးသူများအနေဖြင့် ငွေချေးယူရာတွင် ပိုမိုစရိတ်စကများလာစေသည်။ သို့သော် ထိုကဲ့သို့ အတိုးနှုန်းမြင့်မားခြင်းသည် ပြည်တွင်းငွေကြေးတန်ဖိုးကို မြင့်မားစေပါသည်။

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအနေဖြင့်လည်း အကျိုးအမြတ်များစွာ ပိုမိုရရှိနိုင်သည့်အတွက် အတိုးနှုန်းမြင့်မားခြင်းက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများစွာကို ဆွဲဆောင်လာနိုင်သည်။ သို့သော် အတိုးနှုန်းမြင့်မားခြင်းက လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စားသုံးသူများကို သွင်းကုန်များဝယ်ယူရာတွင် ပိုမိုစရိတ်စက များစေသည်။ ထို့ကြောင့် သွင်းကုန်ဝယ်လိုအား ကျဆင်းလာပြီး ကုန်သွယ်လိုငွေပြမှုကို လျှော့ချနိုင်ကာ အရန်ငွေကိုင်ဆောင်ထားနိုင်မှု တိုးပွားလာစေပါသည်။ ထိုအခါ နိုင်ငံများသည် အရန်ငွေကိုင်ဆောင်ရာတွင် ငွေကြေးပေါင်းစုံဖြန့်၍ ကိုင်ဆောင်လာခြင်းဖြင့် ဒေါ်လာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော အန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ယခုအခါ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများသည် ကိုဗစ်ကပ်အလွန်နှင့် ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခရိုက်ခတ်မှုများအကြား ရုန်းကန်နေရပြီး ကုန်သွယ်ရာတွင် နိုင်ငံတကာသုံးငွေကြေး ဒေါ်လာအစား ပြည်တွင်းငွေကြေးကို သုံးစွဲရန် စိတ်အားထက်သန်လာခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ ငွေကြေးစီးဆင်းမှုကို ထိန်းသိမ်းလာကြပါသည်။


De-dollarization လမ်းကြောင်းပေါ်မှ အာရှနိုင်ငံများ

ဈေးကွက်အခြေပြုစီမံချက်များမှစ၍ နိုင်ငံခြားငွေသုံးစွဲမှုကို ကန့်သတ်ခြင်း သို့မဟုတ် တားမြစ်ခြင်းစသော အစီအမံများစွာဖြင့် ဒေါ်လာကို ဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းမှုများစွာ ရှိလာပါသည်။ အာရှတိုက်တွင် အသုံးအများဆုံးနည်းလမ်းမှာ ပြည်တွင်းငွေကြေးသုံးကုန်သွယ်မှု (local currency trade-LCT) ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ ၆၀ သည်လည်း ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာငွေကြေးများဖြင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားလျက် ရှိနေပါသည်။

အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အကြား ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် စတင်ခဲ့သော ရူပီးငွေကြေးသုံး ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်သည် LCT ၏ သာဓကတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းသဘောတူညီချက်အရ အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ဒေါ်လာအစား အိန္ဒိယရူပီးဖြင့် ကုန်သွယ်ရမည်ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် တာကာငွေကြေးကိုလည်း အသုံးပြုသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးသည်လည်း LCT ကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် လည်ပတ်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလတွင် ကျင်းပသော (၄၂) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အဖွဲ့ဝင်များက ဒေသတွင်း ငွေပေးချေမှု ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် LCT ကို အသုံးပြုရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပါသည်။

ယင်းအရွေ့သည် အာဆီယံနိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်ရာတွင် ဒေါ်လာအသုံးပြုခြင်း အစဉ်အလာကို ချိုးဖျက်နိုင်မည် ဖြစ်သကဲ့သို့ LCT မှ တစ်ဆင့် ဒေသတွင်း ကုန်သွယ်မှုတိုးမြင့်လာခြင်း၊ ဘဏ္ဍာရေးပေါင်းစည်းမှုကို နက်ရှိုင်းလာစေခြင်း၊ ငွေကြေးတည်ငြိမ်မှုရှိပြီး အကျပ်အတည်းကာလများတွင်လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိလာစေခြင်း စသော အကျိုးကျေးဇူးများ ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်လာနိုင်ပါသည်။

အာရှတိုက်အနေဖြင့် IMF နှင့် ဒေါ်လာအပေါ် မှီခိုမှုများကို လျှော့ချနိုင်ရေး မျှော်တွေးလျက် တရုတ်နှင့် မလေးရှားတို့ကလည်း အာရှငွေကြေး ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (AMF) ကို တည်ထောင်ရန် အဆိုပြုခဲ့ကြပါသည်။ AMF သည် အာရှစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပြည်တွင်းသုံးငွေကြေးများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းများကို ရှောင်ရှားနိုင်ရေး ရည်ရွယ်ပါသည်။ AMF နှင့် အလားတူ The Chiang Mai Initiative Multilateralization (CMIM) ကို ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက ဖွဲ့စည်းပြီးဖြစ်သော်လည်း အကျပ်အတည်းများကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေး ကုစားမရခဲ့ပါ။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက အာရှ၏ အမေရိကန်ဒေါ်လာအပေါ် မှီခိုနေရမှုကို လျှော့ချရေး AMF ကို ဖန်တီးရန်စိတ်ကူးကို သတိကြီးစွာ တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှားက ဒေါ်လာသုံးစွဲမှုလျှော့ချရေး တင်းကျပ်သည့်မူဝါဒများချမှတ်ပြီး ပြည်တွင်းငွေကြေးဖြင့်သာ ပေးချေခြင်း (Local Currency Settlements- LCS) ကို အသုံးပြုရန် စတင်ခဲ့သည်။ LCS သည် ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံများကို ပေးချေရာတွင် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံသုံးငွေကြေးကို အသုံးပြုခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ (ယင်းမှာ LCT နှင့် သဘောတရားချင်း ဆင်တူပါသည်။) De- dollarization နှင့်ပတ်သက်၍ အာရှ၏ နောက်ထပ်ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခုမှာ အရန်ငွေကြေးအသစ်တစ်ခု ဖန်တီးခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် BRICS အဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်သလို အာရှ၏ အင်အားကြီးနိုင်ငံများဖြစ်သည့် တရုတ် နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် ငွေကြေးအသစ်တစ်ခု ဖန်တီးပြီး နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်ရေးတွင် ဒေါ်လာအပေါ်မှီခိုမှုကို လျှော့ချရန် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြိုးပမ်းလျက် ရှိနေပါသည်။


ဒေါ်လာအသုံးပြုမှုလျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းလာသော အာဆီယံ

အာဆီယံနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်အပါအဝင် အခြားသောဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် ဒေါ်လာကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုနေရပါသည်။ ယင်းမှာ အီးယူကဲ့သို့ ဒေသတွင်းသုံး ဘုံငွေကြေးမရှိနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး ထို့ကြောင့်လည်း ကုန်ဈေးနှုန်းအတက်အကျများမှာ ဒေါ်လာငွေကြေးနှင့် အများဆုံးသက်ဆိုင်နေပါသည်။ (၄၂)ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ဗဟိုဘဏ်အကြီးအကဲများနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ တွေ့ဆုံကြပြီး ငွေကြေးဖလှယ်ရာတွင် ဒေါ်လာ၊ ယူရို၊ ယန်း၊ ပေါင်ငွေကြေးတို့အား လျှော့သုံးပြီး ပြည်တွင်းသုံးငွေကြေးများဖြင့် ဖလှယ်အသုံးပြုနိုင်ရေး ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသည်။

ယင်းဆွေးနွေးပွဲမှတစ်ဆင့် ဒေသတွင်း ကုန်သွယ်ရေးကိစ္စရပ်များတွင် ပြည်တွင်းငွေကြေးများကို အသုံးပြုရန် တညီတညွတ်တည်း သဘောတူခဲ့ကြသည်။ ထို့ပြင် အာဆီယံဒေသသုံး ငွေကြေးမူဘောင် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ရာတွင် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့တစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းရန်လည်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။ အာဆီယံသည် ဒေသတွင်းကုန်သွယ်ရာတွင် အဆင်ပြေချောမွေ့စေရန် ဒစ်ဂျစ်တယ်ငွေပေးချေစနစ်ကို ကျင့်သုံးရန်လည်း ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်ကတည်းက ထိုင်းဘဏ်နှင့် မလေးရှားဘဏ်တို့သည် ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာငွေကြေးများဖြင့် တိုက်ရိုက်ပေးချေရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်ရောက်သည့်အခါ အင်ဒိုနီးရှားဘဏ်သည်လည်း ယင်းလမ်းကြောင်းပေါ်သို့ လျှောက်လှမ်းလာခဲ့ပါသည်။

အာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံ ကျင်းပချိန်မှစ၍ မလေးရှားသည်လည်း De-dollarization ကို ဆောင်ရွက်ရန် တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်လာခဲ့သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့က မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါအီဘရာဟင်က တရုတ်သမ္မတရှီနှင့် ပေကျင်းတွင် တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီး ဒေါ်လာ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချရန်နှင့် အာရှငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ကို ဖန်တီးရန် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ အာရှဒေသတွင်း ငွေကြေးအသုံးပြုမှုမှာ နည်းပါးသေးသော်လည်း ဈေးကွက်ကို အရှိန်မြှင့်စေသည့် အကြောင်းအချက်များနှင့် အစိုးရ၏ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများကြောင့် တဖြည်းဖြည်း အရှိန်မြင့်တက်လာခဲ့ပါသည်။ ယင်းတိုးတက်မှုသည် ဒေသတွင်း အသေးစား၊ အလတ်စားလုပ်ငန်းများကို ဖွံ့ဖြိုးစေသည်သာမက ငွေလဲလှယ်နှုန်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်စေမည့်အန္တရာယ်များကိုလည်း လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားအပါအဝင် အာရှနိုင်ငံများနှင့် အခြားသော ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစု၏ ဒေါ်လာကို ဖယ်ရှားရန်ကြိုးပမ်းခြင်း လှုပ်ရှားမှုများကြောင့်လည်း ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးစုဆောင်းမှု သတ်မှတ်ချက်များတွင် ဒေါ်လာသည် ယခင်ကထက် သိသိသာသာ ကျဆင်းလာသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ IMF အရ ၂၀၀၀ မှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်များအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာသည် ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးဈေးကွက်တွင် ယခင်က ၇၁ ဒသမ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့် နေရာ ယူထားရာမှ ၅၈ ဒသမ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ကျဆင်းသွားသည့်အတွက် ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းလောက် လျော့ကျသွားကြောင်း တွေ့ရသည်။


အာဆီယံဒေသတွင်း ငွေပေးချေစနစ်အပြောင်းအလဲ

အာဆီယံသည် ဒေသတွင်းငွေပေးချေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ QR code စနစ်ကို အသုံးပြုပြီး လျင်မြန်ထိရောက်စွာပေးချေနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်နေသည်။ ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူနှင့် ထိုင်း ဗဟိုဘဏ်တို့သည် ကုန်ပစ္စည်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများကို‌ ပေးချေရာတွင် QR code စနစ်ကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ဒေသတွင်းရှိ စားသုံးသူနှင့် MSME လုပ်ငန်းရှင်များ ပိုမိုပါဝင်လာအောင် တွန်းအားဖြစ်စေပါသည်။

(၄၃)ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ငွေပေးချေမှုများ (Cross-border payments) နှင့် ပတ်သက်၍ သဘောတူညီချက် ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အာဆီယံနိုင်ငံများသည် ပြည်တွင်းငွေကြေးများကို အသုံးပြုပြီး ငွေပေးချေနိုင်ပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းသဘောတူညီချက်အရ ဗဟိုဘဏ်အသီးသီးသည် ပြည်တွင်းငွေကြေးများကို တရားဝင် အသုံးပြုသွားမည်ဖြစ်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်းများအပေါ် မူတည်၍ တန်ဖိုးများ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်။

နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ငွေပေးချေမှုစနစ်များကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ခံနိုင်ရည်များ တိုးမြင့်လာမည်ဖြစ်သလို ဒေသတွင်း ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရာတွင် ပြည်တွင်းငွေကြေး အသုံးပြုမှု အားကောင်းလာစေမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ရေရှည်တွင်လည်း အာဆီယံသည် ဒေါ်လာအပေါ်မှီတည်၍ ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်း အပြောင်းအလဲ အတက်အကျများ နည်းပါးလာပြီး ငွေကြေးတည်ငြိမ်မှုရှိလာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဤသို့အားဖြင့် ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံများအကြား ပိုမိုစုစည်းလာကာ ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မာသော ဒေသတွင်း စီးပွားရေးအင်အားစု တစ်ခုအနေဖြင့် ရပ်တည်လာနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။


အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များနှင့် De-dollarization


နိုင်ငံအများစုသည် De-dollarization ကို အကောင်အထည်ဖော်သည့် အခြေခံအဆင့်တွင်သာရှိသေးပြီး လေ့လာရမည့် နယ်ပယ်များစွာ ကျန်ရှိနေပါသည်။ သို့သော် De-dollarization နှင့် ပတ်သက်၍ အတိတ်သင်ခန်းစာများကို နမူနာယူပြီး ၎င်း၏ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များကို သိရှိလေ့လာနိုင်ပါသည်။ De-dollarization သည် မက်ခရိုနှင့် မိုက်ခရိုစီးပွားရေးစနစ်များကို ပေါင်းစပ်ထားပြီး အရောင်းအဝယ်လုပ်ငန်းများတွင် ဒေသတွင်းငွေကြေးများကို ပိုမိုအသုံးပြုနိုင်ရန် တွန်းအားဖြစ်သကဲ့သို့ ဒေါ်လာအပေါ် မှီခိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော အကျိုးဆက်များနှင့် ပတ်သက်၍လည်း သတိပြုမိလာစေပါသည်။


နိုင်ငံများသည် ကုန်သွယ်ရေးဆောင်ရွက်ရာတွင် ငွေကြေးများကို ထပ်တလဲလဲ လဲလှယ်စရာမလိုဘဲ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးများဖြင့် တိုက်ရိုက်ကုန်သွယ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် ဒေါ်လာအပေါ် မှီခိုမှုလျှော့ချခြင်းဖြင့် နိုင်ငံများသည် စီးပွားရေးအရ ပိုမိုလွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားလာနိုင်ကြသည်။ အမေရိကန်စီးပွားရေးတည်ငြိမ်မှု ရှိ/ မရှိနှင့် မသက်ဆိုင်တော့ဘဲ နိုင်ငံများသည် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းများကို လျှော့ချလာနိုင်သလို ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကိုလည်း ဆောင်ရွက်လာနိုင် သည်။


အားနည်းချက်များအနေဖြင့် ဒေါ်လာဖယ်ရှားခြင်းဖြစ်စဉ်ကို ရုတ်ခြည်းဆောင်ရွက်ပါက ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စီးပွားရေးမတည်ငြိမ်မှုကိုလည်း ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် De-dollarization ဖြစ်စဉ်အစတွင် နိုင်ငံများသည် ငွေကြေးလဲလှယ်နှုန်း အတက်အကျကို မကြာခဏ ကြုံတွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ဒေါ်လာသည် နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင် ကုန်သွယ်ရေးတွင် လွှမ်းမိုးထားလျက်ရှိရာ ဒေါ်လာကိုဖယ်ရှားပစ်ရန်မှာ အနည်းနှင့်အများ ရိုက်ခတ်မှုများရှိလာနိုင်ပါသည်။ အခြားနိုင်ငံများအနေဖြင့် ဒေါ်လာကိုအစားထိုးရန် ငွေကြေးအသစ်တစ်ခု ဖန်တီးမည်ဆိုလျှင်တောင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် အရင်းအနှီးစီးဆင်းမှုများကို ကြီးမားစွာ ထိခိုက်လာစေမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အသိုက်အဝန်းအနေဖြင့်လည်း ငွေကြေးအသစ်တစ်ခုကို လက်ခံကျင့်သုံးရန်မှာ မရေရာသည့်ကိစ္စ ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအနေဖြင့် တရုတ်သည် ယခင်က Petrodollar ကို တုံ့ပြန်ရန် Petroyuan ကို တည်ထောင်ခဲ့ဖူးသော်လည်း နိုင်ငံအချို့က ပိုနေမြဲကျားနေမြဲ အခြေအနေတွင်သာ နေထိုင်လိုပြီး ပြောင်းလဲမှုအသစ်များကိုမူ မလိုလားခဲ့ကြပေ။


အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် De-dollarization သည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အချိန်နှင့်အမျှ တိုးတက်နေဆဲ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအများစုသည် ဒေါ်လာ၏လွှမ်းမိုးမှုမှ ကင်းလွတ်ရန်၊ ဒေါ်လာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို လျှော့ချရန် ကြိုးပမ်းရှာဖွေလျက် ရှိနေကြသည်။ ထင်ရှားသည့် လတ်တလောသာဓကများမှာ ရုရှားနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ ရူဘယ်ငွေကို ရွှေနှင့်အာမခံသည့် ငွေကြေးစနစ်ကို ထူထောင်လိုက်ပြီ ဖြစ်ပါသည်။


မိမိနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း ရွှေစုချိန်တန်ပြီဖြစ်ကြောင်း ပညာရှင်များ၏ အကြံပြုချက်များကို မကြာခဏ ကြားသိနေရပါသည်။ မူဝါဒရေးဆွဲချမှတ်သူများအနေဖြင့် De-dollarization ဖြစ်စဉ် စဉ်ဆက်မပြတ် အောင်မြင်သွားရန်နှင့် ပြည်တွင်းသုံးငွေကြေးများ ဒေါ်လာကဲ့သို့ တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အသုံးပြုလာနိုင်ရေး ဆက်လက် ကြိုးပမ်းသွားကြရမည် ဖြစ်ပါသည်။ De-dollarization ၏ အနာဂတ်သည် မသေချာ မရေရာသေးသော်လည်း ယင်းအတွက် ကြိုးပမ်းမှုများကိုမူ ရှောင်လွှဲ၍ ရနိုင်မည်မဟုတ်ပါသောကြောင့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများ ဆောင်ရွက်ထားရန် လိုအပ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။ ။


ကိုးကား

The State of De-dollarization in Asia and Indonesia

ASEAN to Increase Local Currency

Trade, Reducing Reliance on the US Dollar

What is meant by de-dollarization?

No comments:

Post a Comment

Donate and Support

Pages